Wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski

Urlop macierzyński i rodzicielski to uprawnienia pracownicze, przysługujące rodzicom zatrudnionym na umowę o pracę. Urlopy te różnią się, jeśli chodzi o sposób ich przyznawania oraz długość i zasady korzystania z nich. W tym artykule wyjaśniamy, kiedy należy złożyć wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski oraz ile trwają te urlopy. 

Ile trwa urlop macierzyński i rodzicielski?

Urlop macierzyński to obowiązkowy urlop, przysługujący każdej pracownicy, która urodziła dziecko. Długość tego urlopu zależy od liczby dzieci urodzonych w czasie jednego porodu. W przypadku urodzenia jednego dziecka wynosi on 20 tygodni, a w przypadku dwojga – 31 tygodni. To, ile trwa urlop macierzyński matki, zależy od jej decyzji. Urlop można zacząć wykorzystywać na 6 tygodni przed porodem. Matka może jednak rozpocząć urlop dopiero w dniu porodu. Musi wtedy wykorzystać obowiązkowo minimum 14 tygodni. Po tym czasie może wrócić do pracy tylko pod warunkiem, że pozostałą część urlopu (6 tygodni) wykorzysta ojciec dziecka, który przerwie na ten czas działalność zarobkową. W takiej sytuacji pracownica musi złożyć pracodawcy wniosek o rezygnacji z części urlopu nie później niż 7 dni przed planowanym przystąpieniem do pracy. Pracodawca nie może odrzucić tego wniosku. Analogicznie wniosek składa ojciec lub inny członek najbliższej rodziny w sprawie chęci skorzystania z pozostałej części urlopu. Prośba ta musi być wystosowana w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca ma obowiązek ją uwzględnić. 

Urlop rodzicielski to 41 tygodnie (lub 43 tygodnie, jeśli na świat przyjdą bliźniaki) wolne od pracy zawodowej, które przysługują rodzicom w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Urlop w tym powyższym wymiarze przysługuje łącznie obydwu opiekunom. Wniosek o urlop rodzicielski rodzice mogą złożyć jednocześnie i wykorzystać cały okres urlopu naraz lub w częściach. Łączny wymiar nie może jednak przekraczać ogólnego wymiaru urlopu rodzicielskiego. Urlop rodzicielski udzielany jest jednorazowo lub w maksymalnie 5 częściach. Należy pamiętać, że można go wykorzystać tylko do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. 

Kiedy należy złożyć wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski?

Ponieważ urlop macierzyński jest obowiązkowy, matka po urodzeniu nie ma obowiązku wnioskowania o urlop macierzyński. Wystarczy, że dostarczy pracodawcy skrócony odpis aktu urodzenia dziecka. Jeśli przyszła matka chce skorzystać z urlopu przed porodem, powinna złożyć pisemny wniosek, który musi zawierać jej imię i nazwisko oraz datę, od kiedy zamierza rozpocząć tę część urlopu. Do wniosku wystarczy dołączyć zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu. 

Urlop rodzicielski przysługuje na wniosek, który należy złożyć nie później niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z uprawnienia. Do wniosku trzeba dołączyć dokumenty określone w przepisach prawa pracy. 

Czy urlop macierzyński jest płatny?

Za okres urlopu macierzyńskiego przysługuje pracownicy zasiłek macierzyński, który wynosi 100 procent podstawy wymiaru zasiłku. Z kolei za czas urlopu rodzicielskiego świadczenie to przysługuje w wysokości 70 procent podstawy wymiaru zasiłku. Matka może jednak złożyć wniosek (w nieprzekraczalnym terminie do 21 dni po porodzie), aby miesięczny zasiłek za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wynosił 81,5 procent podstawy wymiaru składki. Zasiłek przysługuje wtedy w wysokości uśrednionej. Pracownica musi jednak wystąpić o urlop rodzicielski w pełnym wymiarze czasowym. W przypadku urlopu ojca dziecka, który ma do wykorzystania nieprzenoszalną część urlopu rodzicielskiego (9 tygodni), zasiłek będzie przyznawany w wysokości 70 procent podstawy wymiaru składki. 

Urlop macierzyński i rodzicielski – wniosek

Jak już wcześniej zostało wspomniane, urlop macierzyński przysługuje każdej pracownicy z mocy prawa bez względu na rodzaj umowy o pracę. O przyznanie urlopu nie trzeba więc występować. Wniosek musi być jednak złożony, jeśli pracownica chce wykorzystać urlop przed porodem oraz wtedy, gdy przenosi część urlopu macierzyńskiego na ubezpieczonego ojca dziecka. Ojciec dziecka musi złożyć wniosek o zamiarze wykorzystania części urlopu macierzyńskiego nie później niż 14 dni przed datą rozpoczęcia urlopu. Wniosek taki musi zawierać imię i nazwisko pracownika, oświadczenie o okresie, na który ma zostać udzielony urlop ojcu oraz oświadczenie o pobieraniu zasiłku macierzyńskiego przed porodem. Do wniosku należy dołączyć odpis aktu urodzenia dziecka i oświadczenie matki o rezygnacji z części urlopu. 

Wniosek o urlop rodzicielski powinien zawierać imię i nazwisko pracownika, okres, za który ma zostać przyznany urlop rodzicielski lub jego część oraz okres dotychczas wykorzystanego urlopu rodzicielskiego i liczbę wykorzystanych części urlopu. Do wniosku dołącza się odpis aktu urodzenia dziecka oraz oświadczenie o braku zamiaru korzystania z urlopu przez drugiego z rodziców w terminie wskazanym we wniosku.